Tuesday, August 6, 2024

Kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu

Kisah kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu adalah sebuah naratif yang penuh dengan perjuangan, pengorbanan dan ketekunan rakyat untuk mendapatkan kebebasan daripada penjajahan yang telah berlangsung selama lebih daripada 400 tahun.

Penjajahan Portugis (1511-1641)
Pada tahun 1511, Melaka, sebuah pelabuhan perdagangan yang penting di rantau ini, jatuh ke tangan Portugis di bawah pimpinan Afonso de Albuquerque. Penjajahan ini menandakan permulaan era kolonial di Tanah Melayu. Portugis menguasai Melaka selama lebih daripada satu abad, mengendalikan perdagangan rempah dan memperkuat pertahanan mereka di sepanjang Selat Melaka.

Penjajahan Belanda (1641-1824)
Pada tahun 1641, Belanda mengambil alih Melaka daripada Portugis dengan bantuan dari Kesultanan Johor. Penjajahan Belanda berlangsung selama hampir dua abad. Meskipun Belanda tidak memberi fokus yang besar kepada Melaka sebagai pusat perdagangan utama seperti Portugis, mereka tetap memastikan kawalan terhadap pelabuhan penting ini untuk mengukuhkan dominasi mereka dalam perdagangan di Asia Tenggara.

Penjajahan British (1824-1957)
Penjajahan British di Tanah Melayu bermula dengan Perjanjian Inggeris-Belanda pada tahun 1824 yang memecahkan dunia Melayu kepada dua pengaruh kolonial iaitu Belanda menguasai Indonesia, manakala British menguasai Tanah Melayu. British memperkenalkan pelbagai perubahan dalam pentadbiran, ekonomi dan infrastruktur. Mereka memanfaatkan kekayaan sumber alam Tanah Melayu seperti bijih timah dan getah untuk kepentingan ekonomi mereka.

Pentadbiran British membawa kepada pembangunan pesat di bandar-bandar dan memperkenalkan sistem pendidikan Barat, namun ia juga membawa kepada ketegangan etnik akibat dasar pecah dan perintah yang diamalkan oleh mereka. Kehadiran imigran dari China dan India sebagai pekerja di lombong dan ladang telah menambah kepelbagaian demografi di Tanah Melayu.

Pendudukan Jepun (1942-1945)
Pada tahun 1942, Jepun menduduki Tanah Melayu semasa Perang Dunia Kedua. Pendudukan Jepun adalah satu tempoh yang sukar bagi penduduk tempatan, dengan banyak kes penderitaan dan kekejaman dilaporkan. Namun, tempoh ini juga menyemarakkan semangat nasionalisme di kalangan penduduk Tanah Melayu yang semakin jelas melihat keperluan untuk bebas daripada penjajahan asing.

Perjuangan Kemerdekaan
Selepas Perang Dunia Kedua, sentimen anti-kolonial semakin menguat. Rakyat Tanah Melayu mula menyuarakan keinginan mereka untuk merdeka. Pada tahun 1946, penubuhan Malayan Union oleh British mendapat tentangan hebat daripada orang Melayu kerana ia dianggap mengancam kedudukan Raja-Raja Melayu dan hak istimewa orang Melayu.

Tindak balas terhadap Malayan Union membawa kepada penubuhan Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO) yang dipimpin oleh Dato' Onn Jaafar. Perjuangan untuk kemerdekaan terus mendapat momentum dan akhirnya British bersetuju untuk memberikan kemerdekaan kepada Persekutuan Tanah Melayu.

Kemerdekaan (1957)
Pada 31 Ogos 1957, Persekutuan Tanah Melayu mencapai kemerdekaan dengan Tunku Abdul Rahman sebagai Perdana Menteri yang pertama. Peristiwa bersejarah ini disambut dengan penuh kegembiraan oleh rakyat yang telah lama berjuang untuk kebebasan. Upacara pengisytiharan kemerdekaan diadakan di Stadium Merdeka, Kuala Lumpur, dengan laungan "Merdeka" yang bergema sebagai simbol kebebasan dan permulaan era baharu untuk negara.



Kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu adalah hasil daripada usaha gigih dan pengorbanan generasi terdahulu yang berjuang menentang penjajahan dalam pelbagai bentuk. Ia menandakan bermulanya sebuah perjalanan baharu dalam usaha membina sebuah negara yang berdaulat dan makmur.

Tuesday, July 16, 2024

Bendera/ Panji Kesultanan Melayu Melaka dan Riau Ketika Menentang Belanda?

Kajian ini oleh penyelidik dari Belanda, Hans van de Bunte MA

Pada 18 Jun 1784, satu serangan Belanda telah dilaksanakan di bawah pimpinan J.P. Van Braam. Beberapa ratus tentera dan angkatan laut dari armada Belanda mendarat di Teluk Ketapang, berhampiran kota Melaka untuk pertempuran terakhir melawan kebangkitan yang dipimpin oleh Kesultanan Melaka dan Riau yang telah menguasai pelabuhan Melaka. 

Selepas pertempuran yang dimenangi oleh pihak Belanda, bendera-bendera dan panji-panji diambil dari benteng pertahanan dan dibawa ke atas kapal. Ketika ini, 15 daripada bendera tersebut dikenal pasti sebagai sebahagian daripada koleksi yang diambil pada hari tersebut berhampiran Melaka iaitu hampir 240 tahun yang lalu. Koleksi bendera ini disimpan di National Military Museum di Belanda.

Dalam jurnal J.P. Van Braam yang disimpan di Arkib Nasional Belanda, yang ditulis tangan oleh beliau sendiri dalam bahasa Belanda lama pada tahun 1784, teks tersebut turut menggambarkan tentang 21 bendera yang diambil selepas pertempuran di Teluk Ketapang, berhampiran Melaka. 

Di bawah ini merupakan antara teks tulisan tangan yang ditulis sendiri oleh Komander J.P. Braam dalam diarinya pada 18 Jun 1784:

"Semasa musuh mengundurkan diri dengan tergesa-gesa, mereka meninggalkan semua bendera dan panji di kubu pertahanan. Tentera kami membawa kepada saya 21 bendera, termasuk juga panji peribadi Sultan."

****

Namun, kajian ini masih boleh dipertikaikan. Ini adalah kerana, pada tahun 1784, Kesultanan Melayu Melaka tidak lagi wujud. Peperangan di Teluk Ketapang, Melaka ini lebih kepada peperangan antara tentera Bugis dari Riau diketuai oleh Raja Haji Fisabilillah dengan pihak Belanda yang akhirnya kemenangan di pihak Belanda dan Raja Haji telah meninggal dunia dan dikenali sebagai Marhum Teluk Ketapang. 

Nampaknya, penyelidik dari Belanda pun tidak boleh diharapkan. Walaupun bahan dalam simpanan mereka, tetapi maklumat yang diberikan tidak selari dengan pentarikhan yang dikatakan zaman Kesultanan Melayu Melaka yang telah hilang sejak abad ke-16 apabila Portugis menyerang Melaka. Portugis pula memerintah Melaka selama 130 tahun dari tahun 1511 hingga ke tahun 1641, masakan zaman pemerintahan Belanda di Melaka masih wujud Kesultanan Melayu Melaka.